مکانیزم کار دستگاه های درب بندی به طورکلی، دستگاه درب بندی با اختلاف جزئی، به همدیگر عمل می کنند و طرز کار آنها بدین ترتیب است که با قطعات و فرمان های مکانیکی طراحی شده در دستگاه ها که هر کدام خصوصیت مربوط به خود را دارند، درب ها و قوطی ها را به صورت تک تک جدا کرده و در نهایت یک درب را روی یک قوطی قرار داده و درب بندی نموده و تولید یکنواختی را برای تولید کنندگان ایجاد می کند.
انواع دستگاه های درب بندی
دستگاه های درب بندی را می توان به دستگاه های درب بندی دستی، نیمه اتوماتیک (پدالی) و تمام اتوماتیک (یک سر، سه سر، چهارسر، پنج سر، شش سر) که بیشتر متداول هستند، تقسیم بندی نمود.
1- دستگاه های درب بندی دستی
این گونه دستگاه ها به علت ازدیاد سرعت تولیدات کارخانجات و پایین بودن کارایی و سرعت آنها، دیگر کمتر در تولیدات محصولات غذایی استفاده می شود ولی در موارد آزمایش ها و نمونه سازی ها یا مصارف صنعتی می تواند کاربرد داشته باشد. طرز کار آن بدین صورت است که ابتدا قوطی به همراه یک درب روی آن را به صورت دستی روی صفحه پدال دستگاه قرار می دهند و سپس با استفاده از فشار پدال توسط نیروی انسانی قوطی و درب توسط پدال به دیسک بالا (طبق) می نشینند و شروع به چرخش می کند (چرخش توسط نیروی چرخشی دیسک انجام می شود) سپس با بازوی بلندی که جلوی دستگاه تعبیه شده است که دو قرقره روی آن کارگذاشته شده که ابتدا اپراتور بایستی قرقره عمل اول را با فشار به قوطی و درب در حالا گردش نزدیک کند و سپس قرقره عمول دوم را هم بدین ترتیب، در نهایت درب بندی انجام شده است. به علت انجام دوخت توسط نیروی بازوی افراد اپراتور، این گونه درب بندی ها نمی توانند از یکنواختی و صحت کامل آب بندی تمام قوطی های درب بندی شده برخوردار باشند.
در این گونه دستگاه ها قوطی چرخان و قرقره ها ثابت ولی با چرخش وضعیتی حول محور خود درب بندی انجام می دهند.
2- دستگاه های درب بندی نیمه اتوماتیک پدالی
این گونه دستگاه ها با فشار پدالف دستگاه شروع به عملیات درب بندی می کند و یا برداشتن فشار از روی پدال عمل درب بندی تمام خواهد شد و انجام درب بندی دیگر منوط بر فشار مجدد بر پدال دستگاه توسط نیروی فشار پای افراد اپراتور دستگاه) می باشند. این دستگاه دارای یک کلگی (سر) بوده که با گذاردن قوطی همراه با درب مربوطه به صورت دستی روی پدال دستگاه با فشار بر پدال دستگاه، قوطی و درب به دیسک فوقانی نشسته سپس قرقره های عمل اول شروع به انجام عملیات عمل اول و پس از آن قرقره های عمل دوم شروع به انجام عملیات عمل دوم کرده و در نهایت قوطی از دیسک فوقانی جدا شده و اپراتور می تواند قوطی درب بندی شده را بردارد. در دستگاه فوق قوطی و دیسک فوقانی و پدال ثابت بوده و قرقره ها علاوه بر حرکت وضعیتی (حول محور خود) به قوطی نزدیک شده و به دور قوطی هم می چرخند و عملیات درب بندی را تمام می کنند و به حالت اول بر می گردند. این گونه دستگاه ها نیز به علت ازدیاد روز افزون تولیدات شرکت های صنایع غذایی همراه با صنعتی شدن جوامع امروزی در تولیدات انبوه شرکت ها جوابگو نبوده و علاوه بر آن به علت پدالی بودن آنها و رابطه مستقیم قلاب بدنه در دوخت با فشار پدال دستگاه ها و این که فشار توسط نیروی انسانی تامین می گردد، امکان تقلیل و یا ازدیاد فشار یا امری اجتناب ناپذیری بوده که از راندمان پایین تری نسبت به دستگاه های اتوماتیک برخوردار هستند.
3- دستگاه های درب بندی اتوماتیک
دستگاه های درب بندی اتوماتیک کاملا جوابگوی تولید انبوه شرکت های تولید کنسروجات بوده و می توانند از حدود 30 الی 500 قوطی در دقیقه را درب بندی کنند. این گونه دستگاه ها نیز دارای دو مکانیزم مختلف قدیمی و جدید هستند که انواع قدیمی آن را می توان از دو مرحله ای بودن دوخت تشخیص داد.
4- دستگاه های درب بند اتوماتیک تک مرحله ای
این دستگاه ها از جمله) تک سر، سه سر، چهار سر، پنج سر و شش سر) که تقریبا دستگاه های امروزی محسوب می شوند همگی دارای قسمت های انتقال قوطی (CanRFeeder)، انتقال درب (EndFeeder) و عملیات درب بندی می باشند و تنها در قسمت عملیات درب بندی تفاوت هایی دارند که عبارتند از:
1- دستگاه با قوطی ثابت (چهار قرقره ای) و قرقره های گردان
2- دستگاه با قوطی گردان و قرقره های ثابت (دو قرقره ای)
1- دستگاه درب بندی اتوماتیک با خصوصیات قوطی و قرقره های گردان (چهار قرقره ای)
در این گونه دستگاه پس از انتقال درب و قوطی و Set شدن آنها بر دیسک فوقانی توسط پدال (که این عمل در اکثر دستگاه های اتوماتیک یکسان است) قوطی و درب ثابت بوده و کلگی حرکت چرخش داشته که عمدتا دارای چهار قرقره در هر کلگی می باشد (دو قرقره عمل اول دو قرقره عمل دوم) که ابتدا دو قرقره عمل اول در حال چرخش به صورت هم زمان به درب و قوطی نزدیک شده و ضمن چرخش به دور قوطبر اثر تماس با درب قوطی حرکت وضعی نیز پیدا کرده و حول محور خودشان می چرخند و تحت فشار یکسان عمل اول را تمام کرده و سپس عمل دوم همین کار را انجام داده و در نهایت عمل درب بندی تمام می شود. قوطی توسط راهنماهای خاص به بیرون از دستگاه درب بندی منتقل می شود. این عملیات جلو و عقب رفتن قرقره ها نسبت به قوطی توسط بادامک های تعبیه شده در هر کلگی که توسط بازویی ها و شافت هایی به قرقره ها منتقل می شود.
دستگاه های درب بندی نیمه اتوماتیک پدالی و بعضی دستگاه های درب بندی اتوماتیک دارای چنین سیستمی می باشند.
2- دستگاه با قوطی گردان و قرقره های ثابت (دو قرقره ای)
در این دستگاه قوطی و درب به محض مهار شدن توسط پدال و دیسک فوقانی توسط نیروی چرخشی دیسک فوقانی، شروع به چرخش به حول محور خود کرده (چرخش وضعیتی) و در طی حرکت محیطی در شعاع معینی از دستگاه یکبار قرقره عمل اول توسط بادامک فرمان به درب و قوطی نزدیک نزدیک شده و بر اثر تماس با درب قوطی حرکت چرخشی پیدا کرده و در زمان مشخصی عمل اول تمام شده و سریعا قرقره عمل دوم نیز توسط بادامک فرمان به حرکت درآمده و مشابه حرکت قرقره عمل اول را انجام میدهد و در نهایت عملیات درب بندی تمام شده و قوطی توسط کانال هدایت به بیرون از دستگاه هدایت می شود.
عملیات به تدریج جلو آمدن و عقب رفتن قرقره ها توسط بادامک ها (فرمان دهنده های حرکتی) ایجاد می شود که قرقره ها توسط شافت های رابط و بازویی ها این حرکت را از بادامک ها می گیرند. دستگاه های درب بندی دستی و بعضی دستگاه های درب بندی اتوماتیک دارای چنین سیستمی می باشند.
دستگاه درب بندی اتوماتیک دو مرحله ای
در دستگاه های دو مرحله ای ابتدا قوطی و درب یکبار توسط فشار پدال بر دیسک فوقانی نشسته و عمل اول انجام شه سپس جدا شده و توسط کانال های هدایت به قسمت دیگری از دستگاه منتقل می شود. آن جا هم توسط فشار پدال به دیسک فوقانی دیگری نشسته و عمل دوم انجام شده و قوطی درب بندی می شود که سیستم های انتقال درب و قوطی در آنها با دستگاه های جدیدتر تفاوت چندانی ندارد. فقط به علت دو مرحله ای بودن از راندمان پایین تری نسبت به دستگاه های یک مرحله ای اتوماتیک برخوردار هستند. ضمن این که به علت دو مرحله ای بودن از قطعات بیشتری در این دستگاه استفاده شده که همین امر باعث فرسودگی بیشتر قطعات و در نتیجه هزینه های تعمیرات و تعویض قطعات بالاتری نسبت به دستگاه های یک مرحله ای می باشد و عملیات درب بندی نیز از راندمان پایین تری برخوردار است.
دستگاه های درب بندی دو مرحله ای نیز از دو مکانیزم برخوردارند:
1- قوطی، ثابت و قرقره ها، چرخان
2- قوطی، چرخان و قرقره ها ثابت
پس از معرفی مکانیزم دستگاه های درب بندی می توان انواع دستگاه های درب بندی اتوماتیک را در این صنعت به طور کلی به یک سر الی شش سر تقسیم نمود. دستگاه های کف بندی شرکتهای قوطی سازی به علت تیراژ بالای تولیداتی که دارند، هشت سر نیز می باشد که جدیدترین نوع کف بندی قوطی های سه تکه می باشد که دستگاه کن و مات (canomat) نام دارد که چند کاره است. از جمله پارکینگ، فرمینگ، فلنجینگ و سیمر که کف بندی قوطی انجام می شود. یعنی با یک دید کلی می توان متوجه شد که چهار نوع دستگاه در یک دستگاه آن هم با راندمان بالا تعبیه شده است و قسمت سیمر این دستگاه دارای قرقره نمی باشد بلکه قوطی چرخان بوده و پروفیل قرقره ها به صورت محیطی هلالی شکل تعبیه شده و ثابت هستند. بر اثر چرخش قوطی و برخورد با قسمت پروفیل هلالی شکل، عملیات کف بندی در دو مرحله اول و دوم انجام می شود.
دستگاه های اتوماتیک تماما از یک مکانیزم ثابت و قسمت های مشابهی برخوردارند. تنها، حجم تولید آنها متفاوت است که آن هم نسبت به تعداد کلگی که دارند، مشخص می شوند. دستگاه های درب بندی اتوماتیک یک سر در یک کورس کاری یعنی شروع جدا شدن یک درب قوطی و انتقال به قسمت کلگی و پس از درب بندی و جدا شدن قوطی از کلگی یک مرحله کاری انجام می شود. سپس قوطی بعدی شروع به درب بندی شدن می کند ولی در دستگاه های چند سر این عملیات پشت سر هم و توسط چند کلگی و مسلماٌ دستگاه های چند سر از حجم تولید بیشتری نسبت به تک سر برخوردارند. چرا که دستگاه های یک سر تا اتمام کامل عملیات درب بندی، قوطی بعدی به روی پدال منتقل نمی شود و بایستی درب بندی تمام شده و درب بندی قوطی بعدی شروع شود ولی در دستگاه های چند سر وقتی یک قوطی و درب در حال درب بندی می شوند درب قوطی دیگری بر روی پدال دیگری منتقل شده و شروع به درب بندی می کند و بدین ترتیب در یک کورس می توانند نسبت به تعداد سرهای دستگاه از حجم بالاتری برخوردار باشد.
نظر خود را بگذارید